
એક હતી છોકરી. નામ એનું કીકી.
આ કીકી ખૂબ ખંતીલી. ચીવટ પણ એની બહુ ભારે.
કોઇ કામ હાથમાં લે તેને પુરું કરીને જંપે. કામમાં કદી આળસ ના કરેં કીકી ને કામ ખૂબ વહાલું. કામથી કદી કંટાળે પણ નહીં. એ કામને વળગેલી ને કામ એને વળગેલું. બસ, આખો દિવસ કામ, કામ ને કામ.
પણ આમાં એને એક મુસીબત નડે. ખૂબ કામ કરી કરીને થાકી જાય. થાક લાગે એટલે કામ થાય નહીં. કીકીનું મન તો કામમાં હોય પણ શરીર થાકે. ના છૂટકે તેને આરામ કરવો પડે. પણ કીકીને આરામ કરવો ન ગમે.
કીકીને થાય કે કામ કરતાં થાક જ ન લાગતો હોય તો કેવું સારું! તો પછી રાત ને દિવસ કામ જ કયાઁ કરું.
પણ એવું થાય કઇ રીતે? કીકી વિચારવા લાગી. ને તે વિચારતાં વિચારતાં જ ઊંઘી ગઇ.
થોડી વારે તેના કાન પાસે ઝાંઝરનો મધુર રણકાર સંભળાયો. પછી મંજુલ અવાજ આવ્યોવ. કીકી જાગી ને તેના માથાના વાળમાં કોઇનો કોમળ હાથ ફરવા લાગ્યોક.
કીકી તો સફાળી જાગી ગઇ. તે આંખો ચોળી જોવા લાગી. કીકીની સામે કોઇ ઊભું હતું. સુંદર મજાની આંખો હતી. સોનેરી વાળ હતા. ચહેરા પર મધુર િસ્મઊત રમતું હતું.
કીકીને નવાઇ લાગી. આ વળી કોણ હશે?
"કીકી મને ના ઓળખી? હું છું કામપરી. "
"કોણ? કામપરી? " કીકીએ પૂછયું. "હા, કામપરી તને કામ કરવું બહુ ગમે છે, કેમ? " કીકીએ હા પાડી.
"મને કામગરાં બાળકો બહુ ગમે છે. "
"પરીમા, પણ કામ કરતાં કરતાં હું થાકી જાઉં છું. એ મને નથી ગમતું. મને એવો કોઇ ઉપાય બતાવો ને કે જેથી મને થાક ના લાગે". કીકી બોલી.
"એટલા માટે તો હું આવી છું; આ દાબડી. " આમ કહી કામપરીએ કીકીને એક સરસ મજાની નાની દાબડી આપી. "આ શું કામ? "
"તે તું ખોલ. "
કીકીએ દાબડી ખોલી. અંદર એક સરસ મજાનું ફૂલ હતું, કોમળ પાંખડીઓવાળું ફૂલ, ગુલાબી રંગવાળું ફૂલ.
"કીકી, આ જાદુઇ ફૂલ છે. આ ફૂલ જે સૂધે તેને કદી થાક નમ લાગે. ઉંધ પણ ન સતાવે. તું રોજ ફૂલ સૂંધીશ તો ફૂલની જેમ હંમેશાં તાજીમાજી રહીશ. "
"પણ આ ફૂલ કરમાઇ જશે તો? " કીકીએ પૂછયું. "નહીં કરમાય. એ જેવું છે તેવું ને તેવું રહેશે. પણ એક વાત ધ્યા નમાં રાખજે. આ વાત કોઇને કહેતી નહીં. લે ત્યાૂરે, હું જાઉં .... "
"આવજો પરીમા. તમારો ખૂબ ખૂબ આભાર. " કીકીએ બેઉ હાથ ઉંચા કરીને પરીને વિદાય આપી. પરી ગઇ ને તરત જ કીકીની આંખ ઉધડી ગઇ. કીકીના ઓશીકા પાસે દાબડી પડી હતી. કીકીએ તે જોઇ. જોઇને તે ખુશ થઇ. ખુશ થઇને ખોલી. અંદર સુંદર મજાનું ફૂલ હતું. કીકીએ ફૂલ સૂંધ્યુંક. આહાહાહા શી એની સુગંધ નાક આખું સુગંધ થી ભરાઇ ગયું. ઉંધ ઉડી ગઇ. નવી તાજગી લાગી. ખૂબ ઉંધીને ઉઠયા હોઇએ તેટલી તાજગી વતાવા લાગી.
કીકી ખુશ થઇ. તેણે દાકડી સાચવીને ફોક ના ગજવામાં મૂકી દીધી. કીકી ફરી કામમાં લાગી ગઇ. બસ, પછી તો કીકી કદી થાકતી નહીં. થાક લાગે કે તરત દાબડી કાઢે. ફૂલ સૂંધે ને
ફરી પાછી તાજી ને તાજી
કીકીને સતત કામ કરતી જોઇને તેનસ મમ્મીતને ચિંતા થઇ: " અરેરેરે આ છોકરી કામ કરી કરીને મરી જશે. આરામ નહીં કરે તો શરીર ધસાઇ જશે. "
મમ્મીર કહે: "કીકી રાત પડી ગઇ. તું હવે સૂઇ જા. " એટલે કીકી કહે : "મમ્મીી, મારે હવે ઉંધવાની જરુર નથી. " મમ્મીકને નવાઇ લાગી : "એમ કેમ? " "બસ એમ જ. " કીકીએ વાત ગોપાવી રાખી. કારણ? પરીએ ના કહી ને એટલે.
મમ્મીસને થયું કે ઊંધશે નહીં તો ગાંડી થઇ જશે. પણ કીકી ઊંધી જ નહીં. સવારમાં તેની મમ્મીજ જાગી ત્યાશરે પણ કીકી તો જાગતી જ હતી. તે ચિતોમાં રંગ પૂરતી હતી.
આમ ને આમ ચાર- પાંચ દિવસ ચાલ્યા કયુ . મમ્મી ને થયું "આ છોકરીનું મગજ ગાંડું થઇ ગયું લાગે છે. લાવ, દાકતરને બતાવવા લઇ જવા દે. "
મમ્મીે કીકીને ડ ાકતર પાસે લઇ ગઇ. ડાકતરે કીકીને તપાસીને કહયું : "કીકી તદન સાજી છે. તેને કાંઇ જ થયું નથી. " કીકી હસી. મમ્મીક નવાઇ પામી.
એકવાર મમ્ીએ કીકીને પાસે બેસાડીને પેમથી પૂછયું, "બેટા, તું આરામ નથી કરતી તેથી મને ચિંતા થાય છે. " "એમાં ચિતા કેવી, મમ્મીન? " "પણ બેટા, આરામ તો શરીર માટે ખૂબ જ જરુરી છે.! "
"એ કઇ રીતે, મમ્મીત! "
"આરામ કરવાથી શરીરમાં તાજગી આવે છે. ને તે પછી આપણે આપણું કામ ધણાં ઉત્સારહથી કરી શકીએ છીએ. "
"પણ મમ્મીસ, શરીરમાં તાજગી લાવવાનો ઉપાય મને મળી ગયો છે". કીકીથી અતિ ઉત્સાણહમાં બોલી જવાયું.
"કયો ઉપાય? " મમ્મી એ પૂછયું. હવે કીકી ફસાઇ ગઇ. સાચું કહેવું કે ખોટું? જો સાચું કહે તો પરીમાને આપેલું વચન તૂટે. ને મમ્મીી આગળ ખોટું તો ન જ બોલાય.
પણ કીકીએ વાત હસવામાં ઉડાવી દીધી. તે હસીને બોલી: "મમ્મી તું ચિંતા ના કર. હવેથી હું આરામ કરીશ. બસ હવે? "
કીકી રમવા દોડી ગઇ, પણ મમ્મીવને કીકીની વાતમાં વિશ્વાાસ પડયો નહીં.
મમ્મીરએ કીકીથી છાનામાના તેની દેખરેખ રાખવા માંડી. કીકી કયારે શું કરે છે તે છાનાંછપનાં જોવા લાગી.
એક વાર કીકી એકલી બેઠી હતી. એટલામાં થાકને લીધે તેને બગાસું આવ્યુંં. તરત જ કીકીએ ગજવામાં હાય નાખ્યોા. દાબડી બહાર કાઢી સૂધી. ગજવામાં મૂકી. સૂધતાં જ કીકીનો થાક ચાલ્યોા ગયો. કીકી હળવીફૂલ થઇ ગઇ. તેનો ચહેરો તાજગીથી ખીલી ઉઠયો.
કીકીનું આ વતા તેની મમ્મીય જોઇ ગઇ. કીકીની તાજગી પેલી દાબડીમાં છે તે વાત મમ્મીુને સ મજાઇ ગઇ. સવારે કીકી કપડાં બહાર કાઢીને બાથરુમમાં નાહવા ગઇ. મમ્મીપએ તેના ફોક માંથી દાબડી કાઢી લીધી. ખોલી. અંદર એક ફૂલ હતું. તાજું ને મઘમઘતું ફૂલ. મમ્મીંએ તે ફૂલ બારીબહાર ફેંકી દીધું. ફૂલ પથ્થાર પર અથડાયું. ફૂલની પાંખડીઓ છૂટી પડી ગઇ. તેની સુવાસ ચો તરફ ફેલાઇ ગઇ. એ સુવાસથી બાગના છોડ પરનાં ફૂલો ખીલી ઊઠયા. પંખીઓના કંઠ ગહેકી ઊઠયા. ચારે તરફ કલશોર વ્યાાપી ગયો. પવન પણ સુગંધિત થઇ વહેવા લાગ્યોગ. ચારે તરફનું વાતાવરણ તાજુંમાજું થઇ ગયું. કીકી સ્ના્ન કરીને બહાર આીવ કપડાં બદલ્યાં . ફોકના ગજવામાં હાથ નાખ્યોા. દાબડી ન હતી. કીકી ચમકી. દાબડી કયાં ગઇ? કીકીએ મમ્મીા સામે જોયું. મમ્મીસએ હસતાં હસતાં બોલી: "તારી દાબડી મેં ફેંકી દીધી. " "કયાં? "
"બારીની બહાર. "
કીકીએ બારીની બહાર જોયું. બારી બહાર બાગ મહેંકી રહયો હતો. સુગંધિત પવન વાતો હતો. પંખીઓના કલરવમાં તાજગી વતાવી હતી. આ જોઇ કીકી ખુશ થઇ. તે બોલી: "મમ્મીર, દાબડીનો જાદુ તો જો". મમ્મી એ હજી બારી બહાર જાયું ન હતું. કીકીના કહેવાથી તેણે બહાર નજર કરી. બહારનું વાતાવરણ જોઇ મમ્મીબ ખુશ થઇ.
"મમ્મીા, તેં દાબડી ફેંકી દીધી તે સારું કયુ. પહેલા તો હું જ એકલી તાજીમાજી થતી હતી. પણ હવે તો આ બાગ, પંખીઓ ને પવન બધુંજ તાજુંમાજું થઇ ગયું. ને આ તાજગી જોઇને હવે ઘણાંબઘાં તાજાંમાજાં થશે ને ખુશ થશે. ’ કીકીને મમ્મીાએ ખોળામાં લીધી. તેનાં ગાલે ચૂમીઓ ભરતાં તે બોલી: "મારી વહાલી કીકી કેટલી સમજુ છે
આ કીકી ખૂબ ખંતીલી. ચીવટ પણ એની બહુ ભારે.
કોઇ કામ હાથમાં લે તેને પુરું કરીને જંપે. કામમાં કદી આળસ ના કરેં કીકી ને કામ ખૂબ વહાલું. કામથી કદી કંટાળે પણ નહીં. એ કામને વળગેલી ને કામ એને વળગેલું. બસ, આખો દિવસ કામ, કામ ને કામ.
પણ આમાં એને એક મુસીબત નડે. ખૂબ કામ કરી કરીને થાકી જાય. થાક લાગે એટલે કામ થાય નહીં. કીકીનું મન તો કામમાં હોય પણ શરીર થાકે. ના છૂટકે તેને આરામ કરવો પડે. પણ કીકીને આરામ કરવો ન ગમે.
કીકીને થાય કે કામ કરતાં થાક જ ન લાગતો હોય તો કેવું સારું! તો પછી રાત ને દિવસ કામ જ કયાઁ કરું.
પણ એવું થાય કઇ રીતે? કીકી વિચારવા લાગી. ને તે વિચારતાં વિચારતાં જ ઊંઘી ગઇ.
થોડી વારે તેના કાન પાસે ઝાંઝરનો મધુર રણકાર સંભળાયો. પછી મંજુલ અવાજ આવ્યોવ. કીકી જાગી ને તેના માથાના વાળમાં કોઇનો કોમળ હાથ ફરવા લાગ્યોક.
કીકી તો સફાળી જાગી ગઇ. તે આંખો ચોળી જોવા લાગી. કીકીની સામે કોઇ ઊભું હતું. સુંદર મજાની આંખો હતી. સોનેરી વાળ હતા. ચહેરા પર મધુર િસ્મઊત રમતું હતું.
કીકીને નવાઇ લાગી. આ વળી કોણ હશે?
"કીકી મને ના ઓળખી? હું છું કામપરી. "
"કોણ? કામપરી? " કીકીએ પૂછયું. "હા, કામપરી તને કામ કરવું બહુ ગમે છે, કેમ? " કીકીએ હા પાડી.
"મને કામગરાં બાળકો બહુ ગમે છે. "
"પરીમા, પણ કામ કરતાં કરતાં હું થાકી જાઉં છું. એ મને નથી ગમતું. મને એવો કોઇ ઉપાય બતાવો ને કે જેથી મને થાક ના લાગે". કીકી બોલી.
"એટલા માટે તો હું આવી છું; આ દાબડી. " આમ કહી કામપરીએ કીકીને એક સરસ મજાની નાની દાબડી આપી. "આ શું કામ? "
"તે તું ખોલ. "
કીકીએ દાબડી ખોલી. અંદર એક સરસ મજાનું ફૂલ હતું, કોમળ પાંખડીઓવાળું ફૂલ, ગુલાબી રંગવાળું ફૂલ.
"કીકી, આ જાદુઇ ફૂલ છે. આ ફૂલ જે સૂધે તેને કદી થાક નમ લાગે. ઉંધ પણ ન સતાવે. તું રોજ ફૂલ સૂંધીશ તો ફૂલની જેમ હંમેશાં તાજીમાજી રહીશ. "
"પણ આ ફૂલ કરમાઇ જશે તો? " કીકીએ પૂછયું. "નહીં કરમાય. એ જેવું છે તેવું ને તેવું રહેશે. પણ એક વાત ધ્યા નમાં રાખજે. આ વાત કોઇને કહેતી નહીં. લે ત્યાૂરે, હું જાઉં .... "
"આવજો પરીમા. તમારો ખૂબ ખૂબ આભાર. " કીકીએ બેઉ હાથ ઉંચા કરીને પરીને વિદાય આપી. પરી ગઇ ને તરત જ કીકીની આંખ ઉધડી ગઇ. કીકીના ઓશીકા પાસે દાબડી પડી હતી. કીકીએ તે જોઇ. જોઇને તે ખુશ થઇ. ખુશ થઇને ખોલી. અંદર સુંદર મજાનું ફૂલ હતું. કીકીએ ફૂલ સૂંધ્યુંક. આહાહાહા શી એની સુગંધ નાક આખું સુગંધ થી ભરાઇ ગયું. ઉંધ ઉડી ગઇ. નવી તાજગી લાગી. ખૂબ ઉંધીને ઉઠયા હોઇએ તેટલી તાજગી વતાવા લાગી.
કીકી ખુશ થઇ. તેણે દાકડી સાચવીને ફોક ના ગજવામાં મૂકી દીધી. કીકી ફરી કામમાં લાગી ગઇ. બસ, પછી તો કીકી કદી થાકતી નહીં. થાક લાગે કે તરત દાબડી કાઢે. ફૂલ સૂંધે ને
ફરી પાછી તાજી ને તાજી
કીકીને સતત કામ કરતી જોઇને તેનસ મમ્મીતને ચિંતા થઇ: " અરેરેરે આ છોકરી કામ કરી કરીને મરી જશે. આરામ નહીં કરે તો શરીર ધસાઇ જશે. "
મમ્મીર કહે: "કીકી રાત પડી ગઇ. તું હવે સૂઇ જા. " એટલે કીકી કહે : "મમ્મીી, મારે હવે ઉંધવાની જરુર નથી. " મમ્મીકને નવાઇ લાગી : "એમ કેમ? " "બસ એમ જ. " કીકીએ વાત ગોપાવી રાખી. કારણ? પરીએ ના કહી ને એટલે.
મમ્મીસને થયું કે ઊંધશે નહીં તો ગાંડી થઇ જશે. પણ કીકી ઊંધી જ નહીં. સવારમાં તેની મમ્મીજ જાગી ત્યાશરે પણ કીકી તો જાગતી જ હતી. તે ચિતોમાં રંગ પૂરતી હતી.
આમ ને આમ ચાર- પાંચ દિવસ ચાલ્યા કયુ . મમ્મી ને થયું "આ છોકરીનું મગજ ગાંડું થઇ ગયું લાગે છે. લાવ, દાકતરને બતાવવા લઇ જવા દે. "
મમ્મીે કીકીને ડ ાકતર પાસે લઇ ગઇ. ડાકતરે કીકીને તપાસીને કહયું : "કીકી તદન સાજી છે. તેને કાંઇ જ થયું નથી. " કીકી હસી. મમ્મીક નવાઇ પામી.
એકવાર મમ્ીએ કીકીને પાસે બેસાડીને પેમથી પૂછયું, "બેટા, તું આરામ નથી કરતી તેથી મને ચિંતા થાય છે. " "એમાં ચિતા કેવી, મમ્મીન? " "પણ બેટા, આરામ તો શરીર માટે ખૂબ જ જરુરી છે.! "
"એ કઇ રીતે, મમ્મીત! "
"આરામ કરવાથી શરીરમાં તાજગી આવે છે. ને તે પછી આપણે આપણું કામ ધણાં ઉત્સારહથી કરી શકીએ છીએ. "
"પણ મમ્મીસ, શરીરમાં તાજગી લાવવાનો ઉપાય મને મળી ગયો છે". કીકીથી અતિ ઉત્સાણહમાં બોલી જવાયું.
"કયો ઉપાય? " મમ્મી એ પૂછયું. હવે કીકી ફસાઇ ગઇ. સાચું કહેવું કે ખોટું? જો સાચું કહે તો પરીમાને આપેલું વચન તૂટે. ને મમ્મીી આગળ ખોટું તો ન જ બોલાય.
પણ કીકીએ વાત હસવામાં ઉડાવી દીધી. તે હસીને બોલી: "મમ્મી તું ચિંતા ના કર. હવેથી હું આરામ કરીશ. બસ હવે? "
કીકી રમવા દોડી ગઇ, પણ મમ્મીવને કીકીની વાતમાં વિશ્વાાસ પડયો નહીં.
મમ્મીરએ કીકીથી છાનામાના તેની દેખરેખ રાખવા માંડી. કીકી કયારે શું કરે છે તે છાનાંછપનાં જોવા લાગી.
એક વાર કીકી એકલી બેઠી હતી. એટલામાં થાકને લીધે તેને બગાસું આવ્યુંં. તરત જ કીકીએ ગજવામાં હાય નાખ્યોા. દાબડી બહાર કાઢી સૂધી. ગજવામાં મૂકી. સૂધતાં જ કીકીનો થાક ચાલ્યોા ગયો. કીકી હળવીફૂલ થઇ ગઇ. તેનો ચહેરો તાજગીથી ખીલી ઉઠયો.
કીકીનું આ વતા તેની મમ્મીય જોઇ ગઇ. કીકીની તાજગી પેલી દાબડીમાં છે તે વાત મમ્મીુને સ મજાઇ ગઇ. સવારે કીકી કપડાં બહાર કાઢીને બાથરુમમાં નાહવા ગઇ. મમ્મીપએ તેના ફોક માંથી દાબડી કાઢી લીધી. ખોલી. અંદર એક ફૂલ હતું. તાજું ને મઘમઘતું ફૂલ. મમ્મીંએ તે ફૂલ બારીબહાર ફેંકી દીધું. ફૂલ પથ્થાર પર અથડાયું. ફૂલની પાંખડીઓ છૂટી પડી ગઇ. તેની સુવાસ ચો તરફ ફેલાઇ ગઇ. એ સુવાસથી બાગના છોડ પરનાં ફૂલો ખીલી ઊઠયા. પંખીઓના કંઠ ગહેકી ઊઠયા. ચારે તરફ કલશોર વ્યાાપી ગયો. પવન પણ સુગંધિત થઇ વહેવા લાગ્યોગ. ચારે તરફનું વાતાવરણ તાજુંમાજું થઇ ગયું. કીકી સ્ના્ન કરીને બહાર આીવ કપડાં બદલ્યાં . ફોકના ગજવામાં હાથ નાખ્યોા. દાબડી ન હતી. કીકી ચમકી. દાબડી કયાં ગઇ? કીકીએ મમ્મીા સામે જોયું. મમ્મીસએ હસતાં હસતાં બોલી: "તારી દાબડી મેં ફેંકી દીધી. " "કયાં? "
"બારીની બહાર. "
કીકીએ બારીની બહાર જોયું. બારી બહાર બાગ મહેંકી રહયો હતો. સુગંધિત પવન વાતો હતો. પંખીઓના કલરવમાં તાજગી વતાવી હતી. આ જોઇ કીકી ખુશ થઇ. તે બોલી: "મમ્મીર, દાબડીનો જાદુ તો જો". મમ્મી એ હજી બારી બહાર જાયું ન હતું. કીકીના કહેવાથી તેણે બહાર નજર કરી. બહારનું વાતાવરણ જોઇ મમ્મીબ ખુશ થઇ.
"મમ્મીા, તેં દાબડી ફેંકી દીધી તે સારું કયુ. પહેલા તો હું જ એકલી તાજીમાજી થતી હતી. પણ હવે તો આ બાગ, પંખીઓ ને પવન બધુંજ તાજુંમાજું થઇ ગયું. ને આ તાજગી જોઇને હવે ઘણાંબઘાં તાજાંમાજાં થશે ને ખુશ થશે. ’ કીકીને મમ્મીાએ ખોળામાં લીધી. તેનાં ગાલે ચૂમીઓ ભરતાં તે બોલી: "મારી વહાલી કીકી કેટલી સમજુ છે